ΠΩΣ ΔΗΛΩΝΟΥΜΕ ΧΩΡΙΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ;
Το Κτηματολόγιο ξεκίνησε: Πώς θα δηλώσουμε όταν δεν διαθέτουμε τίτλους ιδιοκτησίας.
Στο παρόν άρθρο θα αναφερθούμε στο πως θα αποδείξουμε την κυριότητα σε ακίνητα που ναι μεν κατεχουμε, αλλά δε διαθέτουμε τίτλους ιδιοκτησίας (δηλ. συμβολαιογραφικά έγγραφα, δικαστικές αποφάσεις, παραχωρητήρια κλπ):
Α) Περιπτώσεις κληρονομιάς:
Ακόμα και αν δεν εχουμε προβεί μέχρι σήμερα σε αποδοχή κληρονομιάς, μπορούμε να δηλώσουμε τα ακίνητά μας με μια σειρά εγγράφων που αποδεικνύουν το κληρονομικό μας δικαίωμα:
- Εάν δεν υπάρχει Διαθήκη, προσκομίζοντας Ληξιαρχική Πράξη Θανάτου, Πιστοποιητικό Εγγύτερων Συγγενών, Πιστοποιητικό περί μη Δημοσίευσης Διαθήκης, Πιστοποιητικο μη αποποιησης κληρονομιάς και Τίτλος Θανόντος (ή άλλο αποδεικτικό έγγραφο π.χ. Ε9 του θανόντα),
- Εάν υπάρχει Διαθήκη, με Ληξιαρχική Πράξη Θανάτου, Αντίγραφο του Πρακτικού Δημοσίευσης της Διαθήκης, Πιστοποιητικό περί Μη Δημοσίευσης Άλλης Διαθήκης, Πιστοποιητικό Μη Αποποίησης Κληρονομιάς και Τίτλο Θανόντος (ή άλλο αποδεικτικό έγγραφο του θανόντα).
Β) Δικαιώματα με χρησικτησία:
όταν δεν διαθέτουμε τιτλους ιδιοκτησίας, για την κτήση της κυριότητας μπορούμε να επικαλεστούμε τις διατάξεις της έκτακτης χρησικτησίας. Για τη θεμελίωση του δικαιώματός μας, μπορούμε να προσκομίσουμε είτε δικαστική απόφαση, αναγνωριστική της κυριότητας μας επί του ακινήτου, είτε έγγραφα που να αποδεικνύουν 20ετη νομή και κατοχή.
Τα έγγραφα αυτά μπορεί να είναι: Ε9, οικοδομική άδεια ή παλαιό τοπογραφικό διάγραμμα, αποδειξεις ηλεκτροδότησης ή υδρευσης του ακινήτου, συμβολαιογραφικά προσύμφωνα, συμβόλαια ομόρων ιδιοκτητών, μισθωτήρια ή παλαιά ιδιωτικά συμφωνητικα με σφραγίδα δημόσιας αρχής, επιδοτησεις καλλιέργειας, πράξη αναγνώρισης ορίων, αποδειξεις από καταβολή τελών ή προστίμων, ένορκες βεβαιώσεις κλπ.
Πρακτικά χρειαζόμαστε ένα «παλαιό» έγγραφο τουλάχιστον από το 1998-1999 (π.χ. Ε9 του έτους 1997 ή βεβαίωση ηλεκτροδότησης του ακινήτου) και ένα «νεότερο» έγγραφο (π.χ το φετινό Ε9).
Γίνεται αντιληπτό ότι, και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις, η ανεύρεση ή έκδοση τέτοιων εγγράφων δεν είναι ιδιαίτερα εύκολη υπόθεση ακόμα και αν δοθεί παράταση στην 3μηνη προθεσμία. Ειδικά μάλιστα για την περίπτωση της χρησικτησίας, είναι υποχρεωτική και η επισύναψη τοπογραφικού διαγράµµατος.
Σύμφωνα με το, από 13/11/18, δημοσίευμα της εφημερίδας Καθημερινή, το 64,2% των δικαιωμάτων σε όλη τη χώρα αναμένεται να δηλωθεί με αιτία κτήσης χρησικτησία. Είναι κρίσιμο, λοιπόν, όσοι δικαιούχοι σκοπεύουν να δηλώσουν τα δικαιώματα τους, επικαλούμενοι έκτακτη χρησικτησία, να φροντίσουν εγκαίρως για την ανεύρεση τέτοιων εγγράφων.
Σε αντίθεση περίπτωση, πολλοί ιδιοκτήτες θα βρεθούν στη δυσάρεστη, από άποψη κόστους και χρόνου, θέση να προσπαθούν να αποδείξουν την κυριότητα τους, ακόμα και με αγωγή έναντι του Ελληνικού Δημοσίου, μετά το πέρας της κτηματογράφησης και την έναρξη λειτουργίας Κτηματολογικού Γραφείου.
Με αφορμή το ζήτημα της χρησικτησίας, είναι σκόπιμο να αναφερθεί οτι συχνά υπάρχουν κάποιοι ιδιοκτήτες που, για διάφορους λόγους, είτε υποεκτιμούν τη σημαντικότητα της διαδικασίας (βλ. δασικούς χάρτες) είτε δεν προβαίνουν σε καμία ενέργεια, είτε όντως δεν έτυχε να ενημερωθούν (συνηθέστερα κάτοικοι εξωτερικού). Στην πραγματικότητα, ουδείς είναι υποχρεωμένος να συμμετέχει στη διαδικασία ή να δηλώσει ένα ακίνητο που δεν τον ενδιαφέρει ή δεν επιθυμεί.
Το ακίνητο αυτό θα χαρακτηρισθεί ως «αγνώστου ιδιοκτήτη» και τα επόμενα χρόνια το μέλλον του θα είναι το ίδιο με τα 170.000 ακίνητα σε περιοχές που το Κτηματολόγιο βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία: πρόκειται για ακίνητο που δεν δηλώθηκε ποτέ και θα περιέλθει στην κυριότητα του Δημοσίου. Σε περιοχές όπως η Ελευσίνα και τα Βριλήσσια, στις οποίες η 14ετης προθεσμία έληξε πριν λίγες ημέρες, τα ακίνητα «αγνώστου ιδιοκτήτη» θα περάσουν στην κυριότητα του Δημοσίου με δικαίωμα μόνο χρηματικής αποζημίωσης για τον –πρώην- κύριο του ακινήτου.
Εάν αυτός βέβαια αποφασίσει κάποια στιγμή (και εντός της νόμιμης προθεσμίας) να «διορθώσει αυτή το σφάλμα», ενδέχεται να αποθαρρυνθεί: στην περίπτωση ενός αγροτεμαχίου αυτό σήμερα κοστίζει 35 ευρώ ή και καθόλου, ενώ η μελλοντική διεκδίκησή του μπορεί να ξεπεράσει το κόστος της εμπορικής αξίας του. Αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά όσοι ιδιοκτήτες αμέλησαν να δηλώσουν κάποιο ακίνητό τους και αποφάσισαν με καθυστέρηση να το διεκδικήσουν.
